S. Athanasii Epistula XXXIX, a. 367

"Έστι τοίνυν της μέν παλαιάς διαθήκης βιβλία το αριθμώ τα πάντα είκοσιδύο – τοσαύτα γαρ ως ήκουσα και τα στοιχεία τα παρ' “Εβραίοις είναι παραδέδοται – τη δε τάξει και τα ονόματί έστιν έκαστον ούτω: πρώτον Γένεσις, είτα "Έξοδος, είτα Λευϊτικόν και μετά τούτο Αριθμοί και λοιπόν το Δευτερονόμιον. Εξής δε τούτοις έστιν Ιησούς και του Ναυή και Κριται και μετά τούτο ή “Ρούθ. και αύθις εξής Βασιλειών βιβλία τέσσαρα, και τούτων το μεν πρώτον και δεύτερον εις έν βιβλίων αριθμείται, το δε τρίτον και τέταρτον ομοίως εις έν. μετά δε ταύτα Παραλειπομένων πρώτων και δεύτερον, ομοίως εις ένα βιβλίον αριθμούμενα είτα "Έσδρας πρώτος και δεύτερος ομοίως εις έν. Μετά δε ταύτα βίβλος Ψαλμών και εξής Παροιμίαι, είτα Εκκλησιαστής και Αισμα ασμάτων προς τούτοις έστι και Ιώβ. Και λοιπόν Προφήται, οι μεν δώδεκα είς ένα βιβλίον αριθμούμενοι είτα “Ησαΐας; “Ιερεμίας και συν αυτώ Βαρούχ, Θρήνοι και Επιστολή, και μετ' αυτών Ιεζεχιήλ και Δανιήλ. "Αχρι τούτων τα της παλαιάς διαθήκης ίσταται.

Τα δε της καινής πάλιν ουκ οκνητέον είπείν : έστι γάρ ταύτα Ευαγγέλια τέσσαρα κατά Ματθαίον, κατά Μάρκον, κατά Λουκάν και κατά Ιωάννην. Είτα και μετά ταύτα Πράξεις αποστόλων και Επιστολαί καθολικαι καλούμεναι των αποστόλων επτά ούτως Ιακώβου μέν μία, Πέτρου δε δύο, είτα Ιωάννου τρείς και μετά ταύτας Ιούδα μία. Προς τούτοις Παύλου αποστόλου εισίν επιστολαί δεκατέσσαρες, τη τάξει γραφόμεναι ούτως πρώτη προς “Ρωμαίους, είτα πρός Κορινθίους δύο, είτα και μετά ταύτας προς Γαλάτας και εξής προς Εφεσίους, είτα πρός Φιλιππησίους και προς Κολοσσαείς και προς Θεσσαλονικείς δύο και η προς Εβραίους και ευθύς πρός μέν Τιμόθεον δύο, πρός δε Τίτον μία, και τελευταία η πρός Φιλήμονα μία και πάλιν Ιωάννου Αποκάλυψις.

Deinde commeniorat alios libros non canonicos (ού κανονιζόμενα) sed tamen compositos a Patribus, ut legantur iis, qui ad fidem accedunt (αναγινωσκόμενα) scilicet :

Σοφία Σολομώντος και Σοφία Σιράχ και Εσθήρ και Ιουδίθ και Τωβίας και Διδαχή καλουμένη των αποστόλων και ο Ποιμήν.


Cf. TH. ZAHN, Geschichte des neutestamentlichen Kanons II, 210-212; PG 26, 1435-1438. Versio latina :

Veteris ergo Testamenti libri sunt viginti duo. Ita traditum est, ut audio, tot fuisse Hebraeorum litteras. Horum autem ordo et titulus huiuscemodi est.

In primis Genesis, deinde Exodus, mox Levitarum liber, postea Numeri, exin Deuteronomium. Post hos Josue filius Nun, tum Judices, postea Ruth, dehinc Regum liber, in quatuor tomos distributus; primus quidem ac secundus tanquam liber unus habentur, tertius quartusque pariter quasi unus. Sequitur Paralipomenon liber, namque horum primus ac secundus instar unius habentur. Hinc Esdrae primus ac secundus, quasi pariter liber unus. Post hos Psalmorum liber unus. Exin Salomonis Proverbiorum liber unus. Mox Ecclesiastae liber unus. Tum Cantici canticorum liber unus. Sequitur item Iobi liber unus. Deinde duodecim prophetae qui instar libri unius reputantur. Tum Isaiae liber unus : et mox Jeremias et Baruch cum lamentationibus et epistola, similiter liber unus. Sequitur Ezechielis unus, itemque Danielis liber unus. Hactenus Testamentum Vetus.

Sed neque Novi negligenda mentio est. Sunt autem Evangelia quatuor, Matthaei, Marci, Lucae et Joannis. Exin Actus Apostolorum. Tum septem Epistolae, quae sunt huiusmodi : Jacobi una, Petri duae, Joannis tres. Post has Judae una. Sequuntur Pauli quatuordecim hoc ordine positae : prima ad Romanos, tum ad Corinthios duae, ad Galatas una, ad Ephesios una, ad Philippenses una, ad Colossenses una, ad Thessalonicenses duae, postea ad Hebraeos una : deinde ad Timotheum duae, ad Titum una, et ad Philemonem alia. Denique Apocalypsis Joannis.... (Sed tamen maioris accurationis gratia, hoc etiam addam festinanti scripto; quod cum alii praeter hos libri exstent, nequaquam canonice definiti, Patrum sententia est, ut hi legi possint ab iis qui eruditionem quaerunt et pietatis doctrinam. Sunt autem): Sapientia Salomonis, Sapientia filii Sirach, Esther, Judith, Tobias, Apostolorum dicta didascalia, et liber Pastoris.